کامکوات (Fortunella spp.) یکی از میوه‌های کوچک و خوش‌طعم است که به خانواده مرکبات (Rutaceae) تعلق دارد. این میوه که در ظاهر شبیه به پرتقال‌های کوچک است، طعمی شیرین و در عین حال کمی ترش دارد. کامکوات در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری به‌خوبی رشد می‌کند و بومی جنوب شرقی آسیا به ویژه چین و ژاپن است. نام “کامکوات” از کلمه چینی “گام‌گوت” به معنی “پرتقال طلایی” گرفته شده است.

ویژگی‌های ظاهری

درخت کام‌کوات درختچه‌ای همیشه سبز است که می‌تواند تا ارتفاع 2 تا 4 متر رشد کند، اما به دلیل شکل جمع‌وجور و کوچک، می‌تواند به راحتی در گلدان‌ها نیز کاشته شود و به عنوان گیاهی زینتی مورد استفاده قرار گیرد. برگ‌های این گیاه به رنگ سبز تیره و براق هستند و گل‌های آن سفید و معطرند که در فصول گرم سال ظاهر می‌شوند. میوه‌های کام‌کوات کوچک و بیضی‌شکل هستند و اندازه آن‌ها بین 2 تا 5 سانتی‌متر است. پوست این میوه برخلاف بسیاری از مرکبات، خوراکی است و طعم شیرینی دارد. گوشت داخلی میوه به چند بخش تقسیم شده و دارای طعمی ترش است. این تضاد طعم بین پوست و گوشت میوه باعث شده که کامکوات به عنوان یک میوه منحصر به فرد شناخته شود.

گونه‌ها و انواع

کامکو‌ات چندین گونه مختلف دارد که هر کدام از نظر اندازه و طعم کمی با هم متفاوت هستند. یکی از رایج‌ترین گونه‌های آن کامکوات ناگامی (Fortunella margarita) است که میوه‌هایی بیضی‌شکل و پوستی نازک دارد. گونه دیگر کامکوات مارومی (Fortunella japonica) است که میوه‌هایی گردتر و طعمی کمی شیرین‌تر دارد. هر دوی این گونه‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی مختلف، به عنوان گیاهان زینتی و میوه‌ای در سراسر جهان کاشته می‌شوند.  

شرایط رشد و نگهداری

کامکوا‌ت به دلیل تحمل بالا به سرما و گرما، یکی از مرکبات مقاوم محسوب می‌شود. این گیاه به آفتاب زیاد نیاز دارد و باید در مکانی قرار بگیرد که نور مستقیم خورشید به آن برسد. دمای ایده‌آل برای رشد کامکوات بین 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد است، اما می‌تواند تا دماهای پایین‌تر را نیز تحمل کند. کامکوات به خاک‌های خوب زهکشی‌شده نیاز دارد و آبیاری منظم برای آن ضروری است. با این حال، باید از آبیاری بیش از حد پرهیز کرد، زیرا تجمع آب در خاک ممکن است باعث پوسیدگی ریشه‌ها شود. در فصل‌های رشد، به خصوص بهار و تابستان، می‌توان از کودهای متعادل برای تقویت رشد و میوه‌دهی گیاه استفاده کرد.

برداشت و استفاده‌ها

میوه‌های کامکوا‌ت در فصل پاییز و زمستان آماده برداشت می‌شوند. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این میوه، قابلیت خوردن آن به صورت کامل است. برخلاف پرتقال یا لیمو، کامکوات نیازی به پوست کندن ندارد و می‌توان آن را به صورت کامل مصرف کرد. این میوه به دلیل طعم خاصش هم به صورت تازه و هم در تهیه انواع مربا، ژله، شربت و حتی ترشی استفاده می‌شود. کامکوات همچنین به دلیل اندازه کوچک و ظاهر زیبایش، به عنوان میوه‌ای زینتی برای تزئین غذاها و دسرها نیز به کار می‌رود. در برخی کشورها از کامکوات برای تهیه آب‌میوه و نوشیدنی‌های خنک نیز استفاده می‌شود.

خواص سلامتی

کامکوات غنی از ویتامین C است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین دارای مقادیر مناسبی از فیبر است که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند. پوست خوراکی این میوه نیز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که در کاهش التهاب و محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد نقش دارند.