همیشه بهار یا گل همیشه‌بهار با نام علمی Calendula officinalis، گیاهی است که از خانواده کاسنیان (Asteraceae) به شمار می‌رود. این گیاه بیشتر به خاطر خواص دارویی و زیبایی گل‌هایش شهرت دارد. همیشه‌بهار، گیاهی یک‌ساله یا چندساله است که گل‌های آن به رنگ‌های زرد و نارنجی دیده می‌شوند و به دلیل گلدهی مداوم آن در طول سال، به آن “همیشه‌بهار” می‌گویند. این گیاه نه تنها از نظر زیبایی‌شناختی مورد توجه است، بلکه در بسیاری از موارد برای استفاده در داروهای گیاهی و صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.

مشخصات گیاهی

همیشه بهار گیاهی با ارتفاع حدود ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است و ساقه‌های منشعب دارد. برگ‌های آن ساده و نیزه‌ای‌شکل هستند و سطح آن‌ها پوشیده از کرک‌های نرم است. گل‌های همیشه بهار به صورت تک‌تک در انتهای ساقه‌ها قرار می‌گیرند و قطر آن‌ها بین ۵ تا ۷ سانتی‌متر متغیر است. همیشه‌بهار در طول سال به طور مداوم گل می‌دهد، اما گل‌دهی اصلی آن در فصل‌های بهار و تابستان رخ می‌دهد.  

خواص دارویی

یکی از ویژگی‌های برجسته همیشه بهار، خواص دارویی آن است. این گیاه حاوی مواد فعالی چون فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها و اسیدهای فنولیک است که تأثیرات مفیدی بر بدن دارند. استفاده از همیشه‌بهار در طب سنتی به هزاران سال قبل برمی‌گردد. از گل‌های خشک شده این گیاه به شکل چای، روغن، پماد و کرم استفاده می‌شود. خواص ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده: همیشه بهار به دلیل خواص ضدالتهابی‌اش به عنوان درمانی طبیعی برای مشکلات پوستی مانند التهاب‌ها، زخم‌ها و جوش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن همیشه‌بهار به عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی عمل کرده و به بهبود زخم‌ها و کاهش عفونت‌های پوستی کمک می‌کند. تقویت سیستم ایمنی: مصرف دمنوش همیشه بهار به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. فلاونوئیدها و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاه به کاهش استرس اکسیداتیو کمک کرده و بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌سازند. کاهش دردهای قاعدگی: چای همیشه بهار به طور سنتی برای کاهش دردهای قاعدگی و تنظیم چرخه قاعدگی استفاده می‌شود. این گیاه با تأثیرات آرام‌بخش خود می‌تواند گرفتگی‌های عضلانی و دردهای مرتبط با قاعدگی را کاهش دهد.

استفاده‌های آرایشی و بهداشتی

همیشه بهار به دلیل خواص مرطوب‌کننده و ترمیم‌کننده پوست، به یکی از عناصر مهم در محصولات آرایشی تبدیل شده است. کرم‌ها و لوسیون‌های حاوی عصاره همیشه‌بهار به مرطوب کردن و نرم کردن پوست کمک کرده و به ویژه برای پوست‌های حساس مفید هستند. محافظت از پوست: همیشه بهار به عنوان یک ماده طبیعی، توانایی محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه ماورای بنفش را دارد. محصولات آرایشی حاوی این گیاه می‌توانند پوست را در برابر آفتاب‌سوختگی و پیری زودرس محافظت کنند. ترمیم زخم‌ها: عصاره همیشه بهار به ترمیم زخم‌ها و بهبود ترک‌های پوستی کمک می‌کند. این ویژگی به خصوص در محصولات مراقبتی برای لب‌ها و پوست‌های ترک‌خورده دیده می‌شود.

روش‌های کشت و نگهداری

همیشه بهار گیاهی است که به راحتی در خاک‌های معمولی و در محیط‌های مختلف رشد می‌کند. این گیاه نیاز به نور خورشید دارد، اما می‌تواند در سایه جزئی نیز به خوبی رشد کند. بهترین زمان برای کاشت بذر همیشه‌بهار در اوایل بهار است و این گیاه به طور معمول تا اواخر تابستان گلدهی می‌کند. همیشه‌بهار در برابر سرما مقاومت خوبی دارد و می‌تواند در فصل‌های پاییز و حتی زمستان نیز گل بدهد. برای کشت این گیاه، باید خاک را به خوبی آماده کرده و از زهکشی مناسب استفاده کرد. آبیاری منظم و مراقبت از علف‌های هرز اطراف گیاه نیز از دیگر نکات مهم در نگهداری همیشه‌بهار است. گل‌های این گیاه به سرعت پس از برداشت خشک می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در طول سال برای مصارف دارویی و آرایشی استفاده کرد.