گیاهان آپارتمانی، علاوه بر زیبایی و طراوت، روحیه ما را نیز شاداب میکنند. اما حتی کوچکترین حشرات میتوانند سلامت آنها را تهدید کنند. یکی از شایعترین مشکلات، آلودگی به شتهها است؛ حشراتی ریز و نرمبدن که با مکیدن شیره گیاه، رشد و شادابی آن را متوقف میکنند.
در نگاه اول، برگهای چسبناک یا لکههای زرد ممکن است بیاهمیت به نظر برسند، اما همین علائم کوچک میتوانند نشانه یک مشکل جدی باشند. خوشبختانه، با شناخت صحیح این آفات و استفاده از روشهای طبیعی و ایمن، میتوان شتهها را به سرعت کنترل کرده و از بازگشت آنها جلوگیری کرد.
در این مقاله، شما با چگونگی شناسایی شتهها، روشهای درمان خانگی و طبیعی، استفاده از آفتکشهای ایمن و راهکارهای پیشگیری از بازگشت آنها آشنا خواهید شد تا گیاهانتان همیشه سالم و سرسبز باقی بمانند.
برای دیدن تنوع مدلها و گونههای مختلف از گل آپارتمانی و همچنین اطلاع از شرایط و قیمت عمده گل آپارتمانی، کافیست به دستهبندی اختصاصی این محصول مراجعه کنید.
شته گیاهان آپارتمانی چیست و از کجا میآید؟

شتهها (Aphids) در واقع حشرات بسیار کوچکی هستند که با مکیدن شیره برگها و ساقههای گیاه، باعث ضعیف شدن سریع گیاه میشوند. جالب است بدانبد این آفات مهاجم در واقع اندازه ای بین ۱ تا ۳ میلیمتر دارند که در رنگهای سبز، سفید، زرد، سیاه یا صورتی مشاهده میشوند.
به طور کلی شته ها به چند طریق می توانند وارد محیط کار یا منزل شما شوند که این ورودی ها عبارتند از :
-
گیاه جدید آلوده که از گلفروشی یا فضای باز خریداری شده است.
-
باز بودن پنجره و ورود شتهها از محیط بیرون.
-
خاک آلوده یا برگهای خشک انباشته در گلدان.
-
جابهجایی گیاهان در فصول گرم که رشد سریع آنها را تسریع میکند.
جالب است بدانید که هر شته ماده میتواند بدون نیاز به جفتگیری، روزانه چندین نوزاد تولید کند؛ بنابراین در عرض یک هفته، جمعیت شتهها بهسرعت افزایش مییابد.
شرایط نگهداری برای هر گونه از گل ها متفاوت است، در صورتی که با خرید گل فصلی نیاز به اطلاعات بیشتر راجب نگهداری انواع آن دارید به صفحه این محصول بروید و اطلاعات کامل را مطالعه کنید.
نشانههای آلودگی گیاه به شته
شناخت علائم اولیه آلودگی به شته کمک میکند قبل از گسترش مشکل، اقدام لازم را انجام دهید. اگر یکی از نشانههای زیر را مشاهده کردید، احتمال آلودگی گیاه وجود دارد:
-
برگهای چسبناک
یکی از نخستین و واضحترین نشانههای حضور شتهها در گیاهان آپارتمانی، چسبناک شدن برگهای گیاه است.علت این امر این است که شتهها مادهای به نام “عسلک” ترشح میکنند که سطح برگ ها را چسبناک و براق میکند. این ماده نه تنها باعث ظاهر ناخوشایند برگها میشود، بلکه محیط مناسبی برای رشد قارچهای سیاه رنگ ایجاد میکند و میتواند به مرور سلامت کلی گیاه را تحت تأثیر قرار دهد.
-
تغییر رنگ برگها

از دیگر نشانه های وجپد شته در گیاهان آپارتمانی تغییر رنگ برگ ها است. به عبارتی شیره گیاه منبع اصلی تغذیه شتهها به شمار میرود و مکیدن آن باعث کاهش مواد مغذی برگها میشود. در نتیجه، برگها به مرور زرد یا قهوهای شده و ممکن است خشک یا شکننده شوند. این تغییر رنگ معمولاً از برگهای جوان شروع میشود و اگر به موقع درمان نشود، کل گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد.
-
پیچخوردگی برگها
همانطور که گفته شد شتهها با تغذیه از شیره برگها، رشد طبیعی گیاه را مختل میکنند که در نتیجه برگها ممکن است کوچک بمانند و یا به شکل غیرطبیعی پیچ بخورند یا حتی خم شوند. این تغییر شکل علاوه بر کاهش زیبایی گیاه، نشانهای از استرس و آسیب جدی به سیستم رشد گیاه است که در صورت ادامه آلودگی میتواند مانع فتوسنتز و رشد طبیعی شود.
-
وجود حشرات کوچک روی ساقه یا برگها

شتهها حشراتی بسیار کوچک هستند که معمولاً در پشت برگها، نوک ساقهها یا جوانهها جمع میشوند. مشاهده این حشرات به شکل گروهی یا تکی، به ویژه هنگام لمس برگها، یکی از قطعیترین نشانههای آلودگی است. با توجه به اینکه شتهها سرعت تکثیر بالایی دارند و تنها چند روز تا گسترش کامل جمعیت کافی است.
-
حضور مورچهها در اطراف گیاه
اگر متوجه حضور تعداد زیادی مورچه شدید، حتی بدون دیدن شته، احتمالاً گیاه به این آفات آلوده شده است، علت این امر این است که مورچهها جذب عسلک ترشح شده توسط شتهها میشوند و معمولاً اطراف گیاه یا روی برگها جمع میشوند. این نشانه به شما هشدار میدهد که بررسی دقیق برگها و ساقهها ضروری است.
توجه داشته باشید که در صورت مشاهده این علائم، اقدام فوری ضروری است؛ زیرا عدم توجه میتواند به مرگ گیاه منجر شود.
یکی از محصولات پرفروش در گلخانه ها و گل فروشی ها کاکتوس است، با توجه به اینکه روش نگهداری و تکثیر در اکثر این نوع گیاه ساده است مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. اگر شما هم قصد خرید عمده کاکتوس و ساکولنت را دارید به دسته بندی کاکتوس بروید و انواع آن را ببینید.
روشهای طبیعی و خانگی برای از بین بردن شته
اگر قصد از بین بردن شته ها را دارید قبل از استفاده از آفتکشهای شیمیایی، توصیه میشود روشهای طبیعی را امتحان کنید. زیرا بر اساس تجربه بیشتر شتهها با این روشها از بین میروند و آسیبی به گیاه وارد نمیشود. برخی از این روش ها عبارتند از:
محلول آب و صابون
در یک لیتر آب، ۲ تا ۳ قطره مایع ظرفشویی بدون عطر اضافه کنید و با اسپری روی برگها بپاشید. صابون پوشش مومی بدن شته را از بین برده و باعث خشک شدن و مرگ آنها میشود. توجه داشته باشید که بعد از ۲۴ ساعت، گیاه را با آب تمیز شستشو دهید.
اسپری روغن Neem (چریش)
روغن Neem یک آفتکش طبیعی است که بوی تند آن شتهها را دفع میکند. چند قطره از روغن را در یک لیتر آب حل کرده و روی برگها اسپری کنید. لازم به ذکر است که این محلول از تخمگذاری مجدد شتهها نیز جلوگیری میکند.
محلول سیر و فلفل

۵ حبه سیر و ۱ قاشق فلفل قرمز را در آب بجوشانید و پس از خنک شدن محلول، آن را صاف کنید. روز در میان روی برگها اسپری کنید. این ترکیب آفات را دور کرده و خاصیت ضدقارچی نیز دارد.
اسپری الکل و آب
در صورت آلودگی جزئی، میتوان با پنبه آغشته به الکل ۷۰٪ روی برگها کشید. این روش بدن شتهها را خشک میکند، اما ابتدا تست کنید تا مطمئن شوید گیاه به الکل حساس نیست.
استفاده از اسپری آب پرفشار
برای گیاهان مقاوم، میتوان شتهها را با فشار آب از برگها شست. این روش ساده و مؤثر برای گیاهان بزرگ مانند فیکوس و دیفنباخیا مناسب است.
استفاده از آفتکشهای ایمن و بیضرر برای گیاهان آپارتمانی
اگر آلودگی شدید باشد و روشهای خانگی مؤثر واقع نشد، از آفتکشهای ملایم مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید. این محصولات معمولاً فاقد ترکیبات سمی برای انسان و حیوان هستند:
اسپری حشرهکش ارگانیک: این نوع اسپری معمولاً حاوی عصاره گل داوودی (پیرترین) است و برای گیاهان خانگی کاملاً بیضرر محسوب میشود.

صابون حشرهکش مخصوص گیاه: ترکیب آن شامل پتاسیم و چربیهای طبیعی است و برای برگهای لطیف گیاه مناسب میباشد.
روغن معدنی: این محصول از مواد روغنی تصفیهشده ساخته شده و با جلوگیری از تنفس شتهها و تخمهای آنها، به کنترل آفت کمک میکند.
اسپریهای آماده بازار: این اسپریها معمولاً ترکیبی از چریش و پیرترین دارند و اثر سریع و ماندگاری در از بین بردن شتهها ارائه میدهند.
| نوع آفتکش | ترکیب مؤثر | ویژگی |
|---|---|---|
| اسپری حشرهکش ارگانیک | عصاره گل داوودی (پیرترین) | بیضرر برای گیاهان خانگی |
| صابون حشرهکش مخصوص گیاه | پتاسیم و چربی طبیعی | مناسب برای برگهای لطیف |
| روغن معدنی | مواد روغنی تصفیهشده | مانع تنفس شته و تخمها میشود |
| اسپریهای آماده بازار | ترکیب چریش + پیرترین | اثر سریع و ماندگار |
توجه: هنگام استفاده از آفتکش، گیاه را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید و پس از ۴ تا ۶ ساعت با آب ملایم شستشو دهید.
برای دیدن تنوع مدلها و گونههای مختلف گل پتوس و همچنین اطلاع از قیمتها و شرایط خرید عمده پتوس، کافیست به دستهبندی اختصاصی این محصول مراجعه کنید.
پیشگیری از بازگشت شتهها پس از درمان
پس از نابودی شتهها، مهمترین اقدام، پیشگیری از بازگشت آنها است تا سلامت گیاهان حفظ شود. برای این منظور توصیه می شود، گیاهان تازه خریداری شده را حداقل ده روز از سایر گیاهان جدا نگه داشته تا از انتقال احتمالی آفات جلوگیری شود. همچنین نگهداری برگها تمیز و براق باعث میشود شتهها کمتر جذب گیاه شوند، همچنین توصیه میشود هر دو هفته برگها با دستمال مرطوب پاک شوند. توجه به تهویه مناسب محیط نیز نقش مهمی در کاهش رشد قارچها و دیگر آفات دارد و جریان هوای کافی از تجمع رطوبت و شرایط مساعد برای آفات جلوگیری میکند. علاوه بر این، بررسی منظم گیاهان، بهویژه برگهای زیرین و ساقههای جوان که معمولاً محل پنهان شدن شتههاست، به شناسایی زودهنگام و کنترل مؤثر آنها کمک میکند.
نظر منابع خارجی درباره درمان طبیعی شتهها
بر اساس مطالعات انجام شده در سایت The Spruce ذکر شده که استفاده از صابون ملایم و روغن چریش یکی از امنترین و مؤثرترین روشها برای کنترل شتهها در گیاهان آپارتمانی است.
“Using mild soap and neem oil is one of the safest and most effective ways to control aphids on houseplants.”
علاوه بر آن Better Homes & Gardens توصیه میکند از کوددهی بیشازحد پرهیز کنید، زیرا رشد نرم و جدید برگها شتهها را جذب میکند..
“Avoid over-fertilizing your plants; soft, new growth attracts aphids.”
سؤالات متداول (FAQ)
۱. آیا شته برای انسان خطرناک است؟
خیر. شتهها فقط از شیره گیاه تغذیه میکنند و برای انسان یا حیوانات خانگی خطری ندارند، اما باید سریع حذف شوند تا به گیاه آسیب نزنند.
۲. اگر شتهها زیاد باشند، آیا باید گیاه را دور بیندازم؟
نه، مگر اینکه ریشه یا ساقه اصلی پوسیده باشد. با اسپری آب و صابون یا روغن چریش معمولاً میتوان گیاه را نجات داد.
۳. آیا میتوان از اسپری حشرهکش خانگی (مثل Raid) برای گیاه استفاده کرد؟
به هیچ وجه! این اسپریها برای محیط داخلی و انسان طراحی شدهاند و میتوانند برگ گیاه را بسوزانند.
۴. چرا بعد از درمان دوباره شته برگشت؟
احتمالاً تخمهای شته در برگها باقی مانده یا گیاه آلوده دیگری در کنار آن قرار داشته است. درمان را دوباره تکرار کرده و محیط اطراف را ضدعفونی کنید.
۵. آیا مورچهها نشانه وجود شته هستند؟
بله. مورچهها از عسلک ترشحشده توسط شته تغذیه میکنند. اگر مورچه مشاهده کردید، احتمال آلودگی به شته بالا است.
برای تهیه انواع گل می توانید با یکی از بهترین تولید کننده گل و گیاه در ایران ارتباط بگیرید و اطلاعات لازم جهت خرید، قیمت یا نگهداری از گل و گیاه خود را از همکاران ما در گلستان یاس به روز کنید.
جمعبندی
شتهها دشمن کوچک اما سرسخت گیاهان آپارتمانی هستند. با تشخیص سریع، شستوشوی منظم و استفاده از محلولهای طبیعی مانند آب و صابون یا روغن Neem میتوان بدون آسیب به گیاه، این آفات را از بین برد. پیشگیری نیز کلید اصلی حفظ سلامت گیاه است؛ جریان هوای مناسب، کوددهی متعادل و تمیز نگه داشتن برگها، شتهها را از گیاهان شما دور نگه میدارد.
گیاهان سالمتر، خانهای سرسبزتر و روحیهای شادتر برای شما به ارمغان میآورند
گلستان یاس یکی از بزرگترین و معتبرترین مجموعههای تولید و عرضه گل و گیاه در کشور است که با چندین شعبه فعال و گلخانههای وسیع، تنوعی بینظیر از گلهای فصلی، آپارتمانی، کاکتوس و ساکولنت را عرضه میکند. این مجموعه با تکیه بر سالها تجربه، محیطی سرسبز و مجهز به جدیدترین سیستمهای گلخانهای فراهم کرده تا بهترین کیفیت و شادابی را برای مشتریان خود تضمین کند. گلستان یاس با هدف ترویج فرهنگ نگهداری گل و گیاه و زیباسازی محیط زندگی، به یکی از قطبهای اصلی تولید و توزیع گل در کشور تبدیل شده و همواره با ارائه خدمات تخصصی به علاقهمندان گل و گیاه، نامی قابل اعتماد در این حوزه به شمار میرود.





6 پاسخ
سلام و خسته نباشید. من چند تا گیاه آپارتمانی دارم مثل حسن یوسف، پتوس و یک سانسوریا بزرگ. حدود دو هفته پیش متوجه شدم روی برگهای حسن یوسف یه حشرههای خیلی ریز و سبز رنگ جمع شدن و سطح برگها حالت چسبناک پیدا کرده. اول فکر کردم فقط خاک یا گرد و غباره، ولی بعد با دقت دیدم شته هستن. مشکل اینجاست که به مرور پتوس هم آلوده شده و حالا حتی روی ساقههاشون هم دیده میشن. از اون موقع سعی کردم با اسپری آب شون کنم ولی فایدهای نداشته. میخواستم بدونم شتهها دقیقاً از کجا میان؟ من اصلاً گلدون جدید نخریدم که آلودگی منتقل بشه. آیا ممکنه از پنجره و از بیرون وارد شده باشن؟
و اینکه لطفاً یه روش طبیعی و بیضرر برای از بین بردنشون معرفی کنین چون حیوان خانگی دارم و نمیخوام از سمهای شیمیایی استفاده کنم. یه سوال دیگه هم دارم: اگه الان از بین برن، احتمال برگشتشون هست یا نه؟ چون خیلی سریع پخش شدن و نگرانم دوباره برگردن.
سلام وقتتون بخیر. توضیحاتی که دادید کاملاً با علائم آلودگی به شته منطبقه. شتهها حشرات مکندهای هستن که با مکیدن شیرهی گیاه باعث چسبناک شدن سطح برگها و ضعف عمومی گیاه میشن. این آفات معمولاً از سه راه وارد محیط خونه میشن:
۱. از طریق گیاهان آلوده (مثل گلدونهای تازه خریداری شده یا شاخههای تزئینی).
۲. از طریق جریان هوا و باز بودن پنجرهها، مخصوصاً در فصل بهار و تابستون.
۳. از طریق خاک آلوده یا حتی لباس و وسایل شخصی.
برای از بین بردن طبیعی اونها، محلول آب + چند قطره مایع ظرفشویی ملایم + کمی الکل ایزوپروپیل یا سرکه سفید بسیار مؤثره. کافیه برگها و ساقهها رو کامل با اون اسپری کنین و با یک پارچهی نرم پاکشون کنین. این کار رو ۲ تا ۳ بار در هفته تکرار کنین. همچنین میتونین از روغن چریش (Neem Oil) هم استفاده کنین؛ یک قاشق چایخوری روغن چریش در یک لیتر آب کفایت میکنه.
برای جلوگیری از برگشت آفت، حتماً برگها رو بهطور منظم چک کنین، گردش هوا رو کنترل کنین و خاک گلدانها رو تمیز نگه دارین. چون تخم شتهها میتونن در سطح خاک پنهان بمونن و مدتی بعد دوباره ظاهر شن، بهتره بعد از پاکسازی، یک دوره پیشگیری (مثلاً با محلول چریش) انجام بدین.
سلام. من یه فیکوس بنجامین دارم که خیلی برام با ارزشه. حدود یه هفته پیش متوجه شدم برگهای تازهاش داره زرد میشه و یه حالت چسبناک پیدا کرده. وقتی زیر برگها رو نگاه کردم یه سری حشرات خیلی ریز و سیاه دیدم که حرکت میکردن. با سرچ متوجه شدم احتمالاً شته هستن. اولش فقط روی چند برگ بود ولی الان خیلی سریع به کل گیاه سرایت کرده. من یه بار با اسپری آب و صابون امتحان کردم ولی حس میکنم تعدادشون کم نشده. سوالی که دارم اینه که برای گیاه ظریف و حساسی مثل فیکوس چه روشی بهتره؟ میترسم از بین بره چون رشدش کند شده. آیا راهی هست که بدون آسیب به برگها و ریشه شتهها رو کامل نابود کنم؟
سلام دوست عزیز. فیکوس بنجامین یکی از گیاهانیه که شتهها علاقهی زیادی بهش دارن چون شیرهی برگهاش شیرینه و برگهاش متراکم و مناسب پنهان شدن آفتهاست. روش آب و صابون که استفاده کردین خوبه، ولی در مورد فیکوس باید با دقت و به شکل اصولی انجام بشه تا به برگهای نازکش آسیبی نرسه. پیشنهاد من اینه که ابتدا با دوش آب ولرم گیاه رو کامل بشورین (ترجیحاً در حمام)، تا آفتهای سطحی جدا بشن. بعد از خشک شدن نسبی برگها، از محلول چریش یا ترکیب ملایم صابون مایع ارگانیک + آب + چند قطره الکل استفاده کنین.
محلول رو روی پارچهی نرم اسپری کنین و زیر و روی برگها رو با حوصله پاک کنین. این مرحله رو باید حداقل ۲ تا ۳ مرتبه در طول یک هفته تکرار کنین تا تخمها هم از بین برن. یادتون باشه که آفتها در مراحل مختلف رشد دارن (تخم، پوره و بالغ) و یک بار سمپاشی کافی نیست.
برای پیشگیری از بازگشت، خاک گلدان رو بررسی کنین چون بعضی شتهها تخمهاشون رو اونجا میذارن. بهتره سطح خاک رو تعویض کنین یا حداقل لایهی رویی خاک رو با خاک تازه جایگزین کنین. همچنین فاصلهی گیاه رو با گیاهان دیگه حفظ کنین تا آلودگی منتقل نشه.
سلام. من همیشه فکر میکردم شته فقط مشکل باغچهها و گلهای بیرونیه اما چند وقته دیدم روی برگهای پتوسم که داخل خونهست، یه سری حشرهی خیلی ریز جمع شدن و برگها حالت چسبناک دارن. دو سه برگ هم زرد شدن و افتادن. یه چیز دیگه اینکه من همیشه گلدونهام رو کنار پنجره باز میذارم و ممکنه همین باعث ورود شتهها شده باشه. سوالم اینه که بهترین راه پیشگیری چیه؟ چون نمیخوام هر چند وقت یه بار دوباره همین دردسر رو داشته باشم. آیا راهی هست که بدون استفاده از سم، جلوی بازگشت شتهها رو بگیرم؟ و آیا این چسبناک شدن باعث بیماریهای دیگه هم میشه؟
سلام. خیلی از افراد دقیقاً همین باور رو دارن که شتهها فقط مخصوص فضای بازن، در حالیکه واقعیت اینه که شتهها میتونن بهراحتی از طریق پنجره باز، لباس یا حتی حیوانات خانگی وارد محیط داخلی بشن. برگهای پتوس به دلیل بافت لطیف و رطوبت نسبی محیط داخل خونه، شرایط ایدهآلی برای رشد شتهها دارن. اون مادهی چسبناک روی برگها در واقع عسلک (Honeydew) هست؛ ترشحات شتهها بعد از تغذیه. این عسلک محیطی عالی برای رشد قارچ سیاه (Sooty Mold) هم فراهم میکنه و میتونه باعث ضعف و ریزش برگها بشه.
برای پیشگیری، چند اقدام خیلی مؤثر وجود داره:
۱. بررسی منظم زیر برگها حداقل هفتهای یک بار.
۲. تمیز کردن برگها با پارچهی مرطوب یا اسپری آب ساده برای حذف آفتهای احتمالی.
۳. استفادهی دورهای از محلولهای طبیعی پیشگیرانه مثل چریش رقیق شده حتی وقتی آفتی وجود نداره.
۴. جلوگیری از رطوبت بیش از حد و تجمع گردوغبار روی برگها.
۵. قراردادن تلههای زرد چسبناک در کنار گلدانها برای ردیابی آفات پرنده.
اگر این اقدامات رو بهصورت مستمر انجام بدین، احتمال بازگشت شتهها به شدت کم میشه. نکتهی آخر اینکه تمیز نگه داشتن برگها نهتنها از شته جلوگیری میکنه بلکه باعث تنفس بهتر و رشد سالمتر گیاه هم میشه.