پیاز اختر یکی از گیاهان زینتی محبوب و پرکاربرد است که به دلیل زیبایی گل‌های خود در طراحی باغ‌ها و فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اختر از خانواده‌ی گیاهان علفی چندساله است که به خاطر تنوع رنگ‌های گل‌های آن، به‌ویژه رنگ‌های زرد، قرمز، صورتی و نارنجی، طرفداران بسیاری دارد. این گیاه عمدتاً از طریق پیاز یا غده‌های زیرزمینی رشد می‌کند و به همین دلیل به آن “پیاز اختر” گفته می‌شود.
مشخصات گیاه‌شناسی پیاز اختر
پیاز اختر یا به‌طور دقیق‌تر “گیاه اختر” (Canna indica) گیاهی چندساله و گرمسیری است که از مناطق گرم و مرطوب جهان، به‌ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی، منشاء گرفته است. این گیاه به خانواده Cannaceae تعلق دارد. پیاز اختر نوعی ریشه زیرزمینی است که آب و مواد مغذی را ذخیره می‌کند و باعث رشد مجدد گیاه در فصل‌های جدید می‌شود.اختر به خاطر گل‌های بزرگ و شاداب خود شهرت دارد و معمولاً در باغ‌ها و فضاهای سبز برای جلوه‌بخشی و زیبایی بیشتر کاشته می‌شود. ساقه‌های بلند و باریک آن به گل‌های زیبا ختم می‌شود و برگ‌های آن معمولاً پهن و بزرگ هستند که به گیاه حالتی گرمسیری می‌دهد.
شرایط رشد و نگهداری پیاز اختر
برای کاشت و پرورش پیاز اختر، توجه به چند نکته کلیدی در مورد شرایط محیطی و مراقبت‌های لازم ضروری است:
1. خاک و زهکشی
پیاز اختر نیاز به خاکی با زهکشی خوب دارد تا از پوسیدگی ریشه‌ها جلوگیری شود. خاک‌های شنی یا رسی که دارای مقدار مناسبی از مواد آلی باشند، بهترین گزینه برای کاشت این گیاه هستند. افزودن کود کمپوست یا کود حیوانی پوسیده به خاک، باعث بهبود رشد گیاه می‌شود.
2. نور خورشید
اختر گیاهی آفتاب‌دوست است و برای رشد و گلدهی بهتر به نور خورشید کامل نیاز دارد. بهتر است این گیاه در مکانی کاشته شود که حداقل 6 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید دریافت کند. در مناطق گرمسیر و مرطوب، این گیاه می‌تواند در سایه نسبی هم رشد کند، اما نور کافی باعث می‌شود که گل‌های آن پرشکوه‌تر و رنگارنگ‌تر باشند.
3. آبیاری
پیاز اختر به دلیل نیاز آبی متوسط تا زیاد باید به‌طور منظم آبیاری شود. در طول فصل رشد، یعنی از بهار تا پاییز، بهتر است خاک گیاه همواره مرطوب نگه داشته شود، اما از آب‌دهی بیش از حد و غرقابی شدن خاک باید پرهیز کرد. در فصل زمستان، نیاز آبی گیاه کمتر است و آبیاری باید محدودتر شود.
4. کوددهی
استفاده از کودهای نیتروژنی و پتاسیمی در زمان رشد گیاه می‌تواند به رشد سریع‌تر و گلدهی بیشتر آن کمک کند. کودهای مایع یا گرانوله که در فواصل منظم استفاده می‌شوند، باعث افزایش شادابی و دوام گیاه خواهند شد.
کاشت و تکثیر پیاز اختر
پیاز اختر به سادگی قابل تکثیر است. روش اصلی تکثیر این گیاه از طریق تقسیم غده‌های زیرزمینی آن است. در فصل بهار یا پاییز، غده‌های گیاه را می‌توان از خاک خارج کرده و به چند بخش تقسیم کرد. هر بخش باید حداقل یک یا دو جوانه داشته باشد تا بتواند به یک گیاه جدید تبدیل شود. این غده‌ها سپس در عمق 5 تا 7 سانتی‌متری خاک کاشته می‌شوند و پس از مدتی گیاه جدید رشد خواهد کرد.
کاربردهای زینتی و باغبانی
اختر به دلیل زیبایی ظاهری و تنوع رنگی گل‌هایش به‌عنوان یکی از گیاهان زینتی محبوب در طراحی باغ‌ها، پارک‌ها و فضای سبز شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه به‌ویژه در کنار آبنماها، استخرها و باغ‌های گرمسیری منظره‌ای دلپذیر ایجاد می‌کند. همچنین، اختر به دلیل توانایی تحمل گرما و رطوبت، برای کاشت در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری بسیار مناسب است.
نگهداری در فصل‌های سرد
اگرچه اختر گیاهی مقاوم به گرما و رطوبت است، اما در برابر سرمای شدید آسیب‌پذیر است. در مناطقی که زمستان‌های سرد و یخبندان دارند، پیازهای اختر باید از خاک خارج شده و در مکانی خشک و خنک نگهداری شوند تا در فصل بهار مجدداً کاشته شوند. برای این منظور، پیازها را باید پس از خشک شدن گیاه از خاک بیرون آورده و در یک مکان خشک و خنک با دمای حدود 10 درجه سانتی‌گراد نگهداری کرد.
آفات و بیماری‌ها
پیاز اختر نسبت به برخی آفات و بیماری‌ها مقاوم است، اما ممکن است در شرایط نامساعد دچار مشکلاتی شود.
شته‌ها و
کنه‌های عنکبوتی از آفات رایجی هستند که می‌توانند به برگ‌ها و گل‌های این گیاه آسیب برسانند. استفاده از حشره‌کش‌های طبیعی یا شستشوی برگ‌ها با آب صابونی می‌تواند این آفات را کنترل کند. همچنین، رطوبت بیش از حد خاک می‌تواند منجر به
پوسیدگی ریشه یا ایجاد قارچ‌های مختلف شود که برای جلوگیری از آن باید به زهکشی خاک توجه کرد.
