نهال پرتقال شمال یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین محصولات کشاورزی مناطق شمالی ایران است که به دلیل شرایط آب‌وهوایی مساعد این منطقه، به‌ویژه در استان‌های مازندران و گیلان، به خوبی رشد و پرورش می‌یابد. پرتقال به عنوان یکی از محبوب‌ترین میوه‌های مرکبات، نه‌تنها در داخل کشور بلکه در صادرات نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. نهال پرتقال شمال با توجه به نوع آب‌وهوای مرطوب و معتدل منطقه، به سرعت رشد می‌کند و محصولات باکیفیت و طعمی بی‌نظیر ارائه می‌دهد.
ویژگی‌های آب‌وهوایی شمال و تأثیر آن بر پرورش نهال پرتقال
یکی از عوامل کلیدی که پرورش نهال پرتقال شمال را موفق و پرمحصول می‌کند، شرایط آب‌وهوایی مناسب است. مناطق شمالی ایران، به‌ویژه نواحی ساحلی دریای خزر، دارای آب‌وهوای مرطوب و معتدل هستند. این آب‌وهوا شامل زمستان‌های ملایم و تابستان‌های نسبتاً خنک و مرطوب می‌شود که برای رشد نهال‌های‌پرتقال بسیار مناسب است. این مناطق دارای بارندگی مناسب هستند که باعث می‌شود نیاز آبی درختان‌پرتقال به‌صورت طبیعی تأمین شود. به همین دلیل، این مناطق از دیرباز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تولید مرکبات در ایران شناخته می‌شوند.
انواع پرتقال‌های شمال
در شمال ایران، انواع مختلفی از پرتقال‌ها کشت می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند. برخی از رایج‌ترین انواع پرتقال شمال عبارت‌اند از:
پرتقال تامسون ناول: این نوع پرتقال از معروف‌ترین گونه‌های پرتقال است که به خاطر پوست نازک و آسان جداشدنی، گوشت آبدار و طعم شیرین معروف است. این گونه پرتقال بیشتر در فصل زمستان به بار می‌نشیند و در میان مصرف‌کنندگان بسیار محبوب است.
پرتقال خونی: پرتقال خونی با رنگ قرمز و طعم خاص خود از گونه‌های پرطرفدار مرکبات در شمال ایران است. این پرتقال دارای خواص آنتی‌اکسیدانی بالایی است و به دلیل میزان بالای ویتامین C در میان افراد علاقه‌مند به سلامتی محبوبیت دارد.
پرتقال والنسیا: این نوع پرتقال به دلیل دیررس بودن و مقاومت در برابر سرما شهرت دارد. والنسیا بیشتر برای آبگیری استفاده می‌شود و به‌عنوان یکی از محصولات مهم باغداری در شمال کشور شناخته می‌شود.
روش‌های کاشت و مراقبت از نهال پرتقال شمال
کاشت و پرورش نهال پرتقال نیازمند رعایت چندین نکته اساسی است که به موفقیت درختان و تولید محصولی باکیفیت کمک می‌کند:
انتخاب خاک مناسب: خاک مناسب برای نهال پرتقال شمال باید زهکشی خوبی داشته باشد تا از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود. خاک‌های شنی-رسی با مقدار کافی مواد آلی برای رشد نهال پرتقال شمال مناسب هستند. همچنین، بهتر است خاک کمی اسیدی باشد تا مواد مغذی به‌خوبی جذب ریشه‌های درخت شوند.
آبیاری مناسب: اگرچه مناطق شمالی به دلیل بارندگی‌های مناسب کمتر نیاز به آبیاری مصنوعی دارند، اما در دوره‌های خشک و گرم‌تر سال باید به‌طور منظم آبیاری انجام شود. آبیاری نهال پرتقال باید به‌گونه‌ای باشد که خاک همیشه مرطوب باشد ولی از جمع شدن آب در پای درخت جلوگیری شود.
نور خورشید: پرتقال به‌عنوان درختی آفتاب‌دوست شناخته می‌شود و برای رشد بهتر و تولید میوه باکیفیت به نور کافی نیاز دارد. از این رو، نهال‌ها باید در محلی کاشته شوند که حداقل 6 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید در طول روز دریافت کنند.
کوددهی: استفاده از کودهای طبیعی و شیمیایی برای بهبود رشد نهال و افزایش باردهی ضروری است. کودهای نیتروژن‌دار و پتاسیم‌دار به‌ویژه در فصل رشد و پیش از باردهی توصیه می‌شوند.
برداشت و زمان باردهی
درخت پرتقال در شرایط مساعد معمولاً پس از 3 تا 5 سال به مرحله باردهی می‌رسد. زمان برداشت پرتقال‌های شمال معمولاً در پاییز و زمستان است، به‌ویژه در ماه‌های آذر تا بهمن. در این زمان، میوه‌ها به بلوغ کامل می‌رسند و طعم و شیرینی مطلوبی پیدا می‌کنند.
